Lệ phí là khoản tiền được ấn định mà tổ chức, cá nhân phải trả mang tính bắt buộc khi được cơ quan nhà nước cung cấp dịch vụ công, phục vụ công việc quản lý nhà nước được quy định trong Danh mục lệ phí.
Định nghĩa
Phí là khoản tiền mà tổ chức, cá nhân phải trả cơ bản bù đắp chi phí và mang tính phục vụ khi được cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập và tổ chức được cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao cung cấp dịch vụ công được quy định trong Danh mục phí ban hành, trong khi đó lệ phí là khoản tiền được ấn định mà tổ chức, cá nhân phải trả mang tính bắt buộc khi được cơ quan nhà nước cung cấp dịch vụ công, phục vụ công việc quản lý nhà nước được quy định trong Danh mục lệ phí ban hành.
Đặc trưng phí, lệ phí
Thứ nhất, một cách khái quát, khác với thuế, phí và lệ phí là những khoản thu mà người nộp sẽ được hưởng những quyền, lợi ích cụ thể khi nộp phí, lệ phí. Điều đó sẽ giải thích tại sao chủ thể đó lại phải nộp phí, lệ phí và nộp khi nào. Sẽ là vô lý và khó giải thích khi những khoản phí, lệ phí này lại gắn liền với nghĩa vụ mà cá nhân, tổ chức bắt buộc phải thực hiện theo quy định của pháp luật hoặc theo yêu cầu của cơ quan nhà nước chỉ để nhằm phục vụ công việc quản lý nhà nước. Bởi lẽ, những hoạt động quản lý nhà nước dẫn đến nghĩa vụ của chủ thể chịu quản lý là hoạt động vì lợi ích của nhà nước, lợi ích chung của xã hội chứ không phải lợi ích cụ thể của bản thân người nộp phí, lệ phí và những hoạt động này được tài trợ bởi nguồn thu từ thuế là chủ yếu. Do đó, tiếp cập theo hướng này, nhiều loại phí, lệ phí hiện hành nên được bãi bỏ. Trong dự thảo, theo quan điểm của người viết, cần bãi bỏ những loại phí như các loại phí liên quan đến hoạt động thẩm định, kiểm định, thẩm duyệt nhằm phục vụ hoạt quản lý nhà nước (trừ trường hợp theo yêu cầu của chính người nộp phí). Hiện có những loại phí thuần túy trả cho hoạt động quản lý thuộc chức năng của cơ quan nhà nước như phí quản lý công ty đại chúng chưa niêm yết, phí quản lý, giám sát bảo hiểm v.v.. Theo người viết, những hoạt động quản lý này là lý do tồn tại của các cơ quan nhà nước có liên quan, và đây không phải là những hoạt động dịch vụ công theo nghĩa phục vụ trực tiếp cho lợi ích của người nộp. Thậm chí, rất khó giải thích lý do về phí tuyển dụng công chức, viên chức, trong khi việc tuyển dụng trong khu vực ngoài nhà nước về lý thuyết là hoàn toàn không mất phí.
Thứ hai, phí luôn gắn với việc cung cấp dịch vụ sự nghiệp công hoặc dịch vụ công ích, còn lệ phí gắn với dịch vụ hành chính công. Theo quan niệm phổ biến, dịch vụ công được chia thành dịch vụ sự nghiệp công, dịch vụ công ích và dịch vụ hành chính công[6]. Đối với dịch vụ sự nghiệp công, dịch vụ công ích, mức độ thụ hưởng là khác nhau giữa các chủ thể, nên phí được xác định tỷ lệ với chi phí của nhà nước đã bỏ ra, hay nói cách khác, tính đối giá của phí khá rõ ràng. Còn đối với dịch vụ hành chính công, yếu tố công bằng, bình đẳng và không phân biệt giữa các công dân được đề cao, nên phù hợp với bản chất của lệ phí là không có tính đối giá, nghĩa là không cần thiết phải tương xứng với chi phí mà nhà nước đã bỏ ra và không có sự khác biệt nhiều giữa các chủ thể như đối với phí.
Với cách tiếp cận này, các loại phí sau đây nên được gọi tên là lệ phí thì chính xác hơn như phí hải quan, một số loại phí thẩm định nhằm để cấp phép v.v.. Nói tóm lại, những khoản thu từ dịch vụ hành chính công do cơ quan quản lý nhà nước thực hiện cần thống nhất tên gọi là lệ phí.
Xem thêm:
Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest:
- Bài viết trong lĩnh vực nêu trên được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
- Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý Vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
- Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6198, E-mail: info@everest.net.vn.
