Tác phẩm mỹ thuật ứng dụng và kiểu dáng công nghiệp đều là hai đối tượng của quyền sở hữu trí tuệ và có một số điểm giống nhau. Vậy cơ chế bảo hộ tác phẩm mỹ thuật ứng dụng và kiểu dáng công nghiệp có gì giống và khác nhau?
Khái niệm
Tác phẩm mỹ thuật ứng dụng và kiểu dáng công nghiệp được quy định tại Điểm g Khoản 1 Điều 14 và Khoản 13 Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ 2005
Tác phẩm mỹ thuật ứng dụng là tác phẩm văn học, nghệ thuật và khoa học, là một loại hình tác phẩm được bảo hộ và thuộc đối tượng quyền tác giả. Đây là tác phẩm được thể hiện bởi đường nét, màu sắc, hình khối, bố cục với tính năng hữu ích có thể gắn liền với một đồ vật hữu ích, được sản xuất hàng loạt bằng tay hoặc bằng máy như: biểu trưng; hàng thủ công mỹ nghệ; hình thức thể hiện trên sản phẩm, bao bì sản phẩm.
Kiểu dáng công nghiệp là hình dáng bên ngoài của sản phẩm được thể hiện bằng hình khối, đường nét, màu sắc hoặc sự kết hợp những yếu tố này.
Điểm giống nhau
Đều là một trong những đối tượng của quyền sở hữu trí tuệ được quy định tại Luật sở hữu trí tuệ Việt Nam.
Đều là những quyền của chủ thể sáng tạo hoặc chủ thể sở hữu các sáng tạo đó.
Bảo hộ cho quyền và lợi ích của các chủ thể có quyền và tránh các hành vi xâm phạm đến chủ thể có quyền được bảo hộ.
Đều là đối tượng sáng tạo mang tính thẩm mỹ, đều thể hiện dưới dạng là hình dáng bên ngoài của tác phẩm (hình khối, đường nét, màu sắc…).
Phạm vi bảo hộ: đều được bảo hộ về quyền nhân thân và quyền tác giả.
Cả hai đối tượng này được sáng tạo ra đều nhằm điều chỉnh sản phẩm của mình để hấp dẫn một bộ phận người tiêu dùng cụ thể
Gắn liền với sản phẩm, đồ vật hữu ích.
Có thể được sản xuất bằng phương pháp công nghiệp.
Điểm khác nhau
Về cơ chế bảo hộ
Đối với tác phẩm mỹ thuật ứng dụng cơ chế bảo hộ quyền tác giả
Đối với kiểu dáng công nghiệp cơ chế bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp
Nội dung bảo hộ
Tác phẩm mỹ thuật ứng dụng bảo hộ hình thức tác phẩm, không bảo hộ ý tưởng
Về kiểu dáng công nghiệp bảo hộ độc quyền nội dung ý tưởng sáng tạo.
Căn cứ xác lập quyền
Tác phẩm mỹ thuật ứng dụng phát sinh kể từ khi tác phẩm được sáng tạo và được thể hiện dưới một hình thức vật chất nhất định, không phân biệt nội dung, chất lượng, hình thức, phương tiện, ngôn ngữ, đã công bố hay chưa công bố, đã đăng ký hay chưa đăng ký.
Quyền sở hữu công nghiệp đối với kiểu dáng công nghiệp được xác lập trên cơ sở quyết định cấp văn bằng bảo hộ của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Điều kiện bảo hộ
Trong tác phẩm mỹ thuật ứng dụng thì chỉ cần tạo ra tác phẩm được thể hiện dưới dạng một hình thức vật chất nhất định và chỉ cần có tính nguyên gốc do tác giả sáng tạo ra mà không đòi hỏi có tính mới, không đòi hỏi bất kỳ về điều kiện nội dung, chất lượng và hiệu quả của tác phẩm.
Còn đối với kiểu dáng công nghiệp thì yêu cầu phải đáp ứng được các điều kiện quy định tại Điều 63 Luật sở hữu trí tuệ: có tính mới (so với thế giới), có tính sáng tạo (không được trùng hoặc tương tự với kiểu dáng công nghiệp đã đăng ký) và có khả năng áp dụng công nghiệp. Như vậy, điều kiện bảo hộ cao hơn
Về khả năng áp dụng
Khả năng áp dụng đối với tác phẩm mỹ thuật ứng dụng có thể sản xuất công nghiệp hoặc thủ công
Trong kiểu dáng công nghiệp thì bắt buộc phải được sản xuất bằng phương pháp công nghiệp
Thời hạn bảo hộ
Thời hạn bảo hộ tác phẩm mỹ thuật ứng dụng là 75 năm kể từ khi tác phẩm được công bố lần đầu tiên. Trường hợp chưa được công bố trong thời hạn 25 năm, kể từ khi tác phẩm được định hình thì thời hạn bảo hộ 100 năm, kể từ khi tác phẩm được định hình
Bằng độc quyền kiểu dáng công nghiệp có hiệu lực từ ngày cấp và kéo dài đến hết 05 năm kể từ ngày nộp đơn, có thể gia hạn hai lần liên tiếp, mỗi lần 05 năm. Thời hạn bảo hộ ngắn hơn so với thời hạn bảo hộ tác phẩm mỹ thuật ứng dụng, tối đa là 15 năm
Ý nghĩa của việc bảo hộ
Chống lại sự sao chép hoặc lấy và sử dụng hình thức trong tác phẩm gốc đã được thể hiện. Tuy nhiên, chủ sở hữu không thể ngăn cấm người khác tạo ra và sử dụng những thiết kế trùng hoặc tương tự nên cơ chế bảo hộ tác phẩm mỹ thuật ứng dụng yếu hơn kiểu dáng công nghiệp.
chủ sở hữu được độc quyền khai thác, sử dụng kiểu dáng công nghiệp và có quyền ngăn cấm người khác sử dụng kiểu dáng công nghiệp đó.
Cơ quan đăng ký bảo hộ
Cơ quan đăng ký bảo hộ tác phẩm mỹ thuật ứng dụng tại Cục bản quyền tác giả.
Cơ quan đăng ký bảo hộ kiểu dáng công nghiệp tại Cục Sở hữu trí tuệ.
Xem thêm: Đăng ký kiểu dáng công nghiệp cần những thủ tục gì?
Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest:
- Bài viết trong lĩnh vực nêu trên được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
- Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết
- Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6198, E-mail: info@everest.net.vn.
