Hợp đồng đại lý mua bán hàng hóa là sự thỏa thuận bằng văn bản của bên giao đại lý và bên đại lý. Theo đó bên đại lý thực hiện việc mua hoặc bán hàng hóa cho bên giao đại lý và bên giao đại lý phải trả thù lao cho bên đại lý.
Bài viết được thực hiện bởi: Luật sư Nguyễn Hoài Thương - Công ty Luật TNHH Everest - Tổng đài tư vấn (24/7): 1900 6198
Các dịch vụ trung gian thương mại ngày càng đóng vai trò quan trọng trong quá trình cung cấp nguyên vật liệu và tiêu thụ sản phẩm. Chủ thể trung gian thương mại khi họ đứng giữa nhà sản xuất hàng hóa và người tiêu dùng cuối cùng và thực hiện các hoạt động phân phối, tiêu thụ hàng hóa hay cung ứng dịch vụ của nhà sản xuất hay nhà cung cấp dịch vụ. Bên cạnh sự tham gia của nhà bán buôn, nhà bán lẻ hàng hóa vào hệ thống phân phối hàng hóa, dịch vụ, nhà đại lý, người môi giới, người nhận ủy thác, người đại diện cho thương nhân là những chủ thể tham gia vào hệ thống này với tư cách là những thương nhân độc lập kinh doanh dịch vụ trung gian thương mại. Họ là những chủ thể thực hiện việc cung cấp dịch vụ trung gian thương mại mang tính chuyên nghiệp để hưởng thù lao.
Đại lý thương mại là hoạt động thương mại theo đó bên đại lý nhân danh chính mình thực hiện việc mua bán hàng hóa hoặc cung ứng dịch vụ cho bên giao đại lý để hưởng thù lao. Hợp đồng đại lý mua bán hàng hóa là sự thỏa thuận bằng văn bản của bên giao đại lý và bên đại lý, theo đó bên đại lý thực hiện việc mua hoặc bán hàng hóa cho bên giao đại lý còn bên giao đại lý phải trả thù lao cho bên đại lý.
Hợp đồng đại lý mua bán hàng hóa có một số đặc thù cơ bản như sau:
Chủ thể của hợp đồng đại lý mua bán hàng hóa phải là thương nhân. Theo quy định tại Điều 167 Luật Thương mại năm 2005, sửa đổi, bổ sung năm 2017, 2019, bên giao đại lý và bên đại lý là thương nhân.
Bên giao đại lý, bên đại lý có thể là thương nhân Việt Nam hoặc thương nhân nước ngoài. Trong đó, bên giao đại lý giao hàng hóa cho đại lý bán hoặc giao tiên cho đại lý mua hàng. Bên đại lý là thương nhân nhận hàng hóa để bán (đại lý bán) hoặc nhận tiền để mua hàng đại lý mua). Bên đại lý mua bán hàng cũng có thể là thương nhân nước ngoài ký hợp đồng đại lý với thương nhân Việt Nam. Hoặc thương nhân Việt Nam ký hợp đồng đại lý với thương nhân nước ngoài làm đại lý bán hàng hóa tại nước ngoài.
Để hợp đồng đại lý mua bán hàng hóa có hiệu lực pháp luật thì các bên phải có năng lực chủ thể để thực hiện các nghĩa vụ phát sinh từ hợp đồng. Xuất phát từ nghĩa vụ cụ thể của bên đại lý là nhân danh chính mình để thực hiện việc mua hoặc bán một khối lượng hàng hóa nhất định cho bên giao đại lý nên bên đại lý phải có đăng ký kinh doanh mặt hàng phù hợp với hàng hóa ghi trong hợp đồng.
Việc "có đăng ký kinh doanh phù hợp" sẽ tạo ra tư cách chủ thể hợp pháp để bên đại lý thực hiện hành vi bán hàng hoặc mua hàng nhằm thu lợi nhuận, cho dù việc mua bán đó là để cho mình hay mua hộ, bán hộ người khác. Bên giao đại lý là nhà sản xuất hàng hóa có nghĩa vụ giao hàng hoặc tiền cho bên đại lý thì phải là thương nhân được sản xuất hàng hóa đó hoặc được kinh doanh hàng hóa đó. Điều này được ghi nhận trong ngành nghề kinh doanh mà công ty đã đăng ký với cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Đối tượng của hợp đồng đại lý mua bán hàng hóa là dịch vụ mua bán hàng hóa, cụ thể là việc bên đại lý thực hiện việc mua bán hàng hóa cho bên giao đại lý. Theo cách phân loại của Bộ luật Dân sự năm 2015 thì hợp đồng đại lý mua bán hàng hóa là một loại hợp đồng dịch vụ.
Đây là tiêu chí quan trọng để phân biệt hợp đồng đại lý mua bán hàng hóa với hợp đồng mua bán hàng hóa (có khối lượng hàng hóa lớn) mà trên thực tế thường có sự nhầm lẫn. Đối tượng của hợp đồng mua bán hàng hóa chính là quyền sở hữu hàng hóa, cụ thể là bên bán có nghĩa vụ chuyển giao quyền sở hữu hàng hóa cho bên mua. Trong hợp đồng đại lý mua bán hàng hóa, bên giao đại lý không chuyển giao quyền sở hữu hàng hóa cho bên đại lý mà vẫn là chủ sở hữu hàng hóa hoặc tiêu chí giao cho bên đại lý.
Hình thức của hợp đồng đại lý mua bán hàng hóa bắt buộc phải bằng văn bản hoặc các hình thức khác có giá trị pháp lý tương đương.
Các hình thức có giá trị tương đương văn bản bao gồm điện báo, telex, fax, thông điệp dữ liệu và các hình thức khác theo quy định của pháp luật. Quan hệ đại lý mua bán hàng hóa là quan hệ có thời gian hợp tác giữa các bên thường rất dài, hàng hóa được chuyển giao cho bên đại lý trong một khoảng thời gian, thanh toán thành nhiều đợt, do đó, tranh chấp giữa các bên dễ phát sinh... Chính vì vậy, các bên tham gia phải có sự thỏa thuận rõ ràng về số lượng, chất lượng hàng hóa, hình thức đại lý, thù lao đại lý, biện pháp bảo đảm thực hiện hợp đồng, hỗ trợ cơ sở vật chất, kỹ thuật, thời hạn hợp đồng, các trường hợp chấm dứt hợp đồng...
Hợp đồng đại lý mua bán hàng hóa phải được thể hiện dưới hình thức văn bản hoặc các hình thức khác có giá trị pháp lý tương đương sẽ giúp cho các bên có được thỏa thuận rõ ràng, thuận tiện trong việc thực hiện hợp đồng và là chứng cứ cho cơ quan giải quyết tranh chấp sau này nếu các bên có xảy ra tranh chấp.
Hình thức đại lý là cách thức thực hiện việc mua bán hàng hóa theo những điều kiện nhất định mà bên giao đại lý và bên đại lý thỏa thuận. Thực tiễn pháp luật và thực tiễn hoạt động trung gian thương mại cho thấy có các hình thức đại lý phổ biến như sau:
Đại lý bao tiêu: là hình thức đại lý mà bên đại lý thực hiện việc mua bán trọn vẹn một khối lượng hàng hóa hoặc cung ứng đây đu một dịch vụ cho bên giao đại lý. Bên giao đại lý có quyền ấn định giá giao đại lý còn bên đại lý có quyền quyết định giá bán cho khách hàng. Thù lao mà bên đại lý được hưởng là chênh lệch giá giữa giá giao đại lý và giá bán trên thực tế. Điều này lý giải vì sao, với cùng một loại hàng hóa có cùng xuất xứ chính hãng nhưng người mua lại mua được hàng với nhiều loại giá khác nhau.
Đại lý độc quyền: là hình thức đại lý mà tại một khu vực địa lý nhất định, bên giao đại lý chỉ giao cho một đại lý mua bán một hoặc một số mặt hàng hoặc cung ứng một hoặc một số loại dịch vụ nhất định.
Tổng đại lý mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ là hình thức đại lý mà bên đại lý tổ chức một hệ thống đại lý trực thuộc để thực hiện việc mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ cho bên giao đại lý.
Tổng đại lý đại diện cho hệ thống đại lý trực thuộc. Các đại lý trực thuộc hoạt động dưới sự quản lý của tổng đại lý và với danh nghĩa của tổng đại lý.
TVQuản trị viênQuản trị viên
Xin chào quý khách. Quý khách hãy để lại bình luận, chúng tôi sẽ phản hồi sớm