Tập đoàn kinh tế, tổng công ty: những vấn đề pháp lý còn bỏ ngỏ

Sự phát triển của nền kinh tế thị trường kéo theo sự cạnh tranh mạnh mẽ giữa các doanh nghiệp, nhằm khẳng định vị thế và phát triển doanh nghiệp, cũng như giảm thiểu các rủi ro trong quá trình kinh doanh. Điều này đồng nghĩa với việc các nhà kinh doanh phải triển khai các mô hình kinh tế phù hợp với số vốn lớn hơn, có thể phân tán được rủi ro và tiến hành quản lý và kinh doanh hiệu quả. Với những yêu cầu đó, mô hình tập đoàn kinh tế, tổng công ty ngày càng được biết đến rộng rãi, trở thành một lựa chọn phổ biến hiện nay.

Khái niệm

Khoản 1 Điều 188 Luật Doanh nghiệp 2014 quy định về tập đoàn kinh tế, tổng công ty như sau: “Tập đoàn kinh tế, tổng công ty thuộc các thành phần kinh tế là nhóm công ty có mối quan hệ với nhau thông qua sở hữu cổ phần, phần vốn góp hoặc liên kết khác...”

Như vậy, về bản chất thì tập đoàn kinh tế, tổng công ty được hình thành từ những hoạt động đầu tư hay các hợp đồng liên kết của các chủ kinh doanh khác nhau, trở thành một tổ chức có quy mô lớn và có thể thực hiện các hoạt động sản xuất kinh doanh đa ngành trên cơ sở chính những liên kết đó. Họ hoạt động nhằm mục đích tích tụ vốn và tập trung các nguồn lực nhằm tăng khả năng cạnh tranh, tối đa hóa lợi nhuận.

Các hình thức liên kết trong tập đoàn kinh tế, tổng công ty rất đa dạng và phức tạp, được thể hiện dưới các dạng hợp đồng khác nhau như: hợp đồng góp vốn, hợp đồng nhượng quyền sử dụng đối tượng sở hữu công nghiệp,...hay các hợp đồng thể hiện các mối liên kết khác.

Đặc điểm

Theo quy định của Luật Doanh nghiệp 2014, tập đoàn kinh tế, tổng công ty có những đặc điểm pháp lý sau:

Thứ nhất, tập đoàn kinh tế, tổng công ty là một tổ hợp được hình thành từ các chủ thể kinh doanh độc lập

Tập đoàn kinh tế không tự thành lập mà là sự liên kết của những chủ thể kinh doanh độc lập khác. Như vậy, các chủ thể tham gia liên kết độc lập về mặt pháp lý và tự chịu trách nhiệm về hoạt động kinh doanh của mình. Tuy nhiên, khi trở thành các thành viên của tập đoàn, các chủ thể kinh doanh có thể có các quan hệ chi phối lẫn nhau. Các thành viên trong tập đoàn không đứng ra chịu trách nhiệm chung cho hoạt động kinh doanh của cả tập đoàn, hay chịu trách nhiệm cho hoạt động kinh doanh của các thành viên khác. Mối liên kết giữa các thành viên được xác định thông qua các hợp đồng liên kết, với những điều khoản về chi phối nhất định.

Thứ hai, tập đoàn kinh tế, tổng công ty không phải là một loại hình doanh nghiệp

Tập đoàn kinh tế, tổng công ty hoàn toàn có danh tính, xong lại không phải là một loại hình doanh nghiệp. Tập đoàn kinh tế và tổng công ty không có tư cách pháp nhân, không phải đăng ký thành lập theo quy định của Luật Doanh nghiệp. Danh tính của tập đoàn kinh tế chỉ để phân biệt tổ hợp các chủ thể kinh doanh này với tổ hợp các chủ thể kinh doanh khác, cũng như để phân biệt tổ hợp các chủ thể kinh doanh với từng thành viên trong tổ hợp ấy.

Chính từ bản chất của mình, tập đoàn kinh tế, tổng công ty không có tư cách pháp nhân, vì không có sự độc lập về mặt tài sản, không tự chịu trách nhiệm và không có tư cách pháp lý khi tham gia vào các quan hệ kinh doanh.

Các thành phần

Tập đoàn kinh tế, tổng công ty có công ty mẹ, công ty con và các công ty thành viên khác (theo khoản 2 Điều 188 Luật Doanh nghiệp). Công ty mẹ, công ty con và mỗi công ty thành viên trong tập đoàn kinh tế, tổng công ty có quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp độc lập theo quy định của pháp luật, hay nói cách khác đều có những tư cách pháp lý độc lập. Tuy nhiên, giữa công ty mẹ, công ty con có thể tồn tại mối quan hệ chi phối.

Một chủ thể kinh doanh sẽ được coi là công ty mẹ của một chủ thể kinh doanh khác khác nếu công ty đó sở hữu trên 50% vốn điều lệ hoặc tổng số cổ phần phổ thông của công ty còn lại; hoặc công ty đó có quyền quyết định bổ nhiệm đa số hoặc tất cả thành viên Hội đồng quản trị, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc của công ty còn lại một cách trực tiếp hoặc gián tiếp; hoặc trong trường hợp một công ty có quyền quyết định việc sửa đổi, bổ sung Điều lệ của một công ty khác thì cũng trở thành công ty mẹ của công ty đó.

• Tập đoàn kinh tế, tổng công ty: những vấn đề pháp lý còn bỏ ngỏ
• Có được đặt tên công ty có từ tập đoàn không?

Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest

1. Bài viết trong lĩnh vực pháp luật hôn nhân gia đình được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
2. Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý Vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
3. Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6198, E-mail: info@everest.org.vn.