Tác phẩm mỹ thuật ứng dụng là gì? Thủ tục để đăng ký báo hộ?

Tác phẩm mỹ thuật ứng dụng là một trong những loại hình được bảo hộ quyền tác giả. Sẽ được tự động bảo hộ khi được sáng tạo ra và thể hiện dưới một hình thức vật chất nhất định mà không cần tiến hành thủ tục đăng ký bảo hộ quyền tác giả. Tuy nhiên, các chủ thể vẫn nên tiến hành đăng ký bảo hộ bản quyền để bảo vệ tối ưu quyền lợi của bạn, tránh những rủi ro không đáng có trong tương lai.

Khái niệm

Theo Khoản 2 Điều 13 Nghị định số 22/2018/NĐ-CP có định nghĩa tác phẩm mỹ thuật ứng dụng: là tác phẩm được thể hiện bởi đường nét, màu sắc, hình khối, bố cục, có tính hữu ích, có thể gắn liền với một đồ vật hữu ích, được sản xuất thủ công hoặc công nghiệp.

Tác phẩm mỹ thuật ứng dụng là tác phẩm văn học, nghệ thuật và khoa học, là một loại hình tác phẩm được bảo hộ và thuộc đối tượng quyền tác giả. Đây là tác phẩm được thể hiện bởi đường nét, màu sắc, hình khối, bố cục với tính năng hữu ích có thể gắn liền với một đồ vật hữu ích, được sản xuất hàng loạt bằng tay hoặc bằng máy như: biểu trưng; hàng thủ công mỹ nghệ; hình thức thể hiện trên sản phẩm, bao bì sản phẩm.

Ví dụ điển hình cho tác phẩm mỹ thuật ứng dụng là thiết kế đồ họa (hình thức thể hiện của biểu trưng, hệ thống nhận diện và bao bì sản phẩm), thiết kế thời trang, tạo dáng sản phẩm, thiết kế nội thất, trang trí.

Như vậy, chúng ta có thể hiểu tác phẩm mỹ thuật ứng dụng là hình thức thể hiện bên ngoài có thể nhìn thấy bằng mắt thường được gắn vào một đồ vật có công dụng hữu ích.

 Công ty Luật TNHH Everest – Tổng đài tư vấn pháp luật: (024) 66 527 527

Cơ chế bảo hộ tác phẩm mỹ thuật ứng dụng

Tác phẩm mỹ thuật ứng dụng được bảo hộ theo cơ chế bảo hộ quyền tác giả. Nội dung bảo hộ đối với tác phẩm mỹ thuật ứng dụng là bảo hộ hình thức tác phẩm, không bảo hộ ý tưởng.

Phát sinh kể từ khi tác phẩm được sáng tạo và được thể hiện dưới một hình thức vật chất nhất định, không phân biệt nội dung, chất lượng, hình thức, phương tiện, ngôn ngữ, đã công bố hay chưa công bố, đã đăng ký hay chưa đăng ký.

Chỉ cần tạo ra tác phẩm được thể hiện dưới dạng một hình thức vật chất nhất định và chỉ cần có tính nguyên gốc do tác giả sáng tạo ra mà không đòi hỏi có tính mới, không đòi hỏi bất kỳ về điều kiện nội dung, chất lượng và hiệu quả của tác phẩm.

Sự cần thiết việc đăng ký bản quyền cho tác phẩm

Mặc dù quyền tác giả phát sinh kể từ khi tác phẩm được sáng tạo và được thể hiện dưới một hình thức vật chất nhất định. Thế nhưng, việc nộp đơn để được cấp Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả là bước ghi nhận quan trọng để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho tác phẩm của chính tác giả, chủ sở hữu tác phẩm.

Khi tác giả, chủ sở hữu tác phẩm được cấp Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả thì không có nghĩa vụ phải chứng minh quyền tác giả thuộc về mình khi có tranh chấp xảy ra. Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả là bằng chứng mặc nhiên xác nhận tư cách và quyền của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả đối với tác phẩm mỹ thuật ứng dụng đã đăng ký.

Nếu tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả không đăng ký quyền tác giả thì khi có tranh chấp xảy ra các chủ thể này có nghĩa vụ phải chứng minh quyền tác giả của mình đối với tác phẩm đó, tức là phải tự mình cung cấp các tài liệu, chứng cứ để chứng minh quyền tác giả của mình đối với tác phẩm. Thực tế cho thấy việc tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả chứng minh quyền của mình là rất khó, mất nhiều thời gian, công sức và tiền của, thậm chí không thể chứng minh được mình là tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả của tác phẩm có tranh chấp. Trong khi đó, thủ tục đăng ký quyền tác giả đối với tác phẩm mỹ thuật ứng dụng nhanh chóng, không quá phức tạp và chi phí rất nhỏ so với lợi ích nó mang lại.

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý đăng ký bản quyền tác giả của Công ty Luật TNHH Everest

Điều kiện được bảo hộ đối với tác phẩm mỹ thuật ứng dụng

Một tác phẩm mỹ thuật ứng dụng khi có đủ các điều kiện sau đây:

Một là, tác phẩm mỹ thuật ứng dụng phải là kết quả của hoạt động sáng tạo.

Khoản 3 Điều 14 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005, sửa đổi bổ sung năm 2009 quy định, tác phẩm mỹ thuật ứng dụng phải do tác giả trực tiếp sáng tạo bằng lao động trí tuệ của mình mà không sao chép từ tác phẩm của người khác.

Do đó, tác phẩm phải là sự sáng tạo trực tiếp của tác giả, không phải là sự sao chép từ tác phẩm khác.

Hai là, phải được định hình dưới một hình thức vật chất nhật định

Khoản 7 Điều 4 Luật Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005, sửa đổi bổ sung năm 2009 quy định:

“Tác phẩm là sản phẩm sáng tạo trong lĩnh vực văn học, nghệ thuật và khoa học thể hiện bằng bất kỳ phương tiện hay hình thức nào”.

Khoản 3 Điều 3 Nghị định số 22/2018/NĐ-CP về hướng dẫn Luật sở hữu trí tuệ năm 2005 và Luật sở hữu trí tuệ sửa đổi năm 2009 về quyền tác giả, quyền liên quan quy định:

3. Định hình là sự biểu hiện bằng chữ viết, các ký tự khác, đường nét, hình khối, bố cục, màu sắc, âm thanh, hình ảnh hoặc sự tái hiện âm thanh, hình ảnh dưới dạng vật chất nhất định để từ đó có thể nhận biết, sao chép hoặc truyền đạt.

Cụ thể, tác phẩm mỹ thuật ứng dụng phải được định hình dưới dạng vật chất, tức là phải được thể hiện dưới dạng đường nét, màu sắc, hình khối, bố cục. Nếu tác phẩm mới chỉ xuất hiện dưới dạng ý tưởng mà chưa được định hình thì sẽ không được bảo hộ.

Căn cứ phát sinh, xác lập quyền sở hữu trí tuệ 

Khoản 1 Điều 6 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005 quy định: “Quyền tác giả phát sinh kể từ khi tác phẩm được sáng tạo và được thể hiện dưới một hình thức vật chất nhất định, không phân biệt nội dung, chất lượng, hình thức, phương tiện, ngôn ngữ, đã công bố hay chưa công bố, đã đăng ký hay chưa đăng ký.”

Như vậy, quyền tác giả đối với tác phẩm mỹ thuật ứng dụng được bảo hộ dựa trên cơ chế tự động, không phụ thuộc vào thủ tục đăng ký giống như một số đối tượng của quyền sở hữu công nghiệp.

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ của Công ty Luật TNHH Everest 

Thủ tục đăng ký bảo hộ bao gồm

• Tờ khai đăng ký bản quyền tác giả đối với tác phẩm;
• Giấy uỷ quyền, nếu người nộp đơn là người được uỷ quyền;
• Biên bản cam đoan của tác giả;
• Biên bản giao việc trong trường hợp tác phẩm mỹ thuật ứng dụng tạo ra trên cơ sở giao việc;
• Giấy uỷ quyền nếu người nộp đơn là người được uỷ quyền;
• Tác phẩm cần đăng ký (2 bản) và giải trình về tác phẩm (2 bản)

Thủ tục đăng ký bảo hộ tác phẩm mỹ thuật ứng dụng do Công ty Luật TNHH Everest thực hiện:

Quý khách hàng vui lòng cung cấp cho chúng tôi các tài liệu sau:

(i) Hai (02) Bản sao Giấy chứng minh thư nhân dân của tác giả (bản sao chứng thực trong vòng 06 tháng tính đến ngày nộp hồ sơ);

(ii) Hai (02) Bản sao Giấy đăng ký kinh doanh (bản sao chứng thực trong vòng 06 tháng tính đến ngày nộp hồ sơ) (Nếu có);

(iii) Hai (02) bản in tác phẩm đăng ký Bản quyền tác giả;

(iv) Hai (02) giấy cam đoan của tác giả;

(v) Hai (02) quyết định giao nhiệm vụ thiết kế nhân vật của Bên A;

(vi) Giấy giới thiệu hoặc giấy ủy quyền của bên A cho bên B.

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý đăng ký nhãn hiệu của Công ty Luật TNHH Everest

Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest

1. Bài viết được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện căn cứ các tài liệu, chứng cứ của vụ việc, nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
2. Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các luật sư, chuyên gia – nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý Vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
3. Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: (024) 66 527 527, E-mail: info@everest.net.vn.