Bị xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp, làm gì để bảo vệ quyền lợi?

Quyền sở hữu doanh nghiệp là một quyền quan trọng của doanh nghiệp sản xuất. Những thành quả được tạo ra bởi trí thức, khoa học công nghệ của doanh nghiệp để tiến hành sản xuất đại trà được pháp luật bảo vệ, tránh được việc tước đoạn, chiếm dụng trái phép. Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn tồn tại nhiều hành vi xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp. Bài viết sẽ chia sẻ những việc cần làm để bảo vệ quyền cơ bản đó của mỗi doanh nghiệp, tổ chức kinh tế.

Quy định pháp luật về quyền sở hữu công nghiệp

Theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ, quyền sở hữu công nghiệp được hiểu là quyền của một tổ chức, cá nhân đối với các đối tượng sau:

• Sáng chế;
• Kiểu sáng công nghiệp;
• Thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn;
• Nhãn hiệu;
• Tên thương mại;
• Chỉ dẫn địa lý;
• Bí mật kinh doanh

Các đối tượng trên được tạo ra bởi công sức, sáng tạo của các chủ thể bên trên và bảo vệ nhằm chống các hành vi cạnh tranh không lành mạnh.

Quy định này được ghi nhận tại Khoản 4 Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2019. Quy định này nhằm bảo vệ những nhà sản xuất, công ty, doanh nghiệp để bảo vệ thành quả sáng tạo và sản xuất của mình trước các sự xâm phạm.

Việc xác lập quyền sở hữu công nghiệp được xác lập theo Khoản 3 Điều 6 Luật Sở hữu công nghiệp năm 2019. Cụ thể:

• Cấp văn bằng bảo hộ đối với sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí, nhãn hiệu; chỉ dẫn địa lý.
• Nhãn hiệu nổi tiếng xác lập trên cơ sở sử dụng, không phụ thuộc vào đăng ký.
• Nguồn gốc bí mật kinh doanh là cách thức xác lập quyền sở hữu công nghiệp đối với bí mật kinh doanh.

Xem thêm thông tin liên quan: quyền sở hữu công nghiệp là gì?

Các hành vi xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp

Đối với sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí

Đó là các hành vi được quy định tại Điều 126 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2019. Theo đó, những hành vi này bao gồm:

Thứ nhất, sử dụng trái phép các sản phẩm:

• Sáng chế được bảo hộ;
• Kiểu dáng công nghiệp được bảo hộ;
• Thiết kế, bố trí được bảo hộ
• Hoặc bất kỳ phần nào có tính nguyên gốc của thiết kế bố trí đó trong thời gian có hiệu lực của văn bằng bảo hộ.

Đây là những sản phẩm được cấp văn bằng và có những biện pháp bảo hộ nhất định thông qua bằng sáng chế. Khi đó, chủ thể vi phạm đã sử dụng mà không có sự cho phép của chủ sở hữu quyền sở hữu công nghiệp. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người sáng tạo.

Thứ hai, sử dụng nhưng không trả tiền đền bù các sản phẩm:

• Sáng chế;
• Kiểu dáng công nghiệp;
• Thiết kế bố trí.

Những đối tượng trên là những sản phẩm cho phép mọi người sử dụng. Nhưng để được sử dụng cần có khoản tiền đền bù cho công sức của cá nhân, tổ chức đã sản xuất ra. Do đó, đây là một cách để kinh doanh cũng nhưng một cách để xác định hành vi nào vi phạm, xâm phạm đến quyền sở hữu công nghiệp của doanh nghiệp, tổ chức kinh tế.

Đối với bí mật kinh doanh

• Hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đối với bí mật kinh doanh diễn ra tương đối phổ biến. Hành vi này được quy định tại Điều 127. Bao gồm:
• Thu thập bất hợp pháp các thông tin liên quan đến bí mật kinh doanh.
• Sử dụng các thông tin đó mà không có sự cho phép của chủ sở hữu
• Vi phạm hợp đồng hoặc có hành vi sai trái để tiếp cận thu thập hoặc làm bộc lộ bí mật kinh doanh.
• Không thực hiện các nghĩa vụ bảo mật thông tin tại Điều 128 Luật Sở hữu trí tuệ.

Đối với nhãn hiệu, tên thương mại và chỉ dẫn địa lý

• Các hành vi xâm phạm nhãn hiệu, tên thương mại và chỉ dẫn địa lý rất dễ thực hiện trên thực tế. Bằng chứng là Điều 129 Luật Sở hữu trí tuệ liệt kê rất nhiều các hành vi xâm phạm đến các đối tượng trên. Một số hành vi nổi bật là:
• Sử dụng dấu hiệu trùng với nhãn hiệu được bảo hộ của hàng hóa, dịch vụ được bảo vệ. Hành vi trên rất dễ thực hiện trên thực tế bởi sự phát triển của công nghệ.
• Sử dụng dấu hiệu tương tự với nhãn hiệu được bảo hộ. Đây là hành vi chỉ chỉnh sửa vài chi tiết của dấu hiệu nhãn hiệu  bảo hộ để gây nhầm lần cho người dùng.
• Sử dụng các dấu hiệu dưới dạng dịch nghĩa , phiên âm từ nhãn hiệu nổi tiếng, ... và có khả năng gây nhầm lẫn về nguồn gốc hàng hóa, dịch vụ mang nhãn hiệu nổi tiếng. Việc này xâm phạm đến tên thương mại của hàng hóa, dịch vụ, .. và gây nhầm lẫn về chủ thể kinh doanh hàng hóa, dịch vụ đó.

Ngoài ra, còn có các hành vi vi phạm về chỉ dẫn địa lý như sử dụng tương tự hay bất kỳ dấu hiệu địa lý để trục lợi, làm người dùng hiểu sai về nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa.

Biện pháp xử lý khi bị xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp

Hiện nay, hành vi xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp có thể bị xử lý hình sự. Cụ thể:

Điều 226 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định mức phạt đối với hành vi xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp như sau:

Nếu thu lợi bất chính từ từ 100 triệu đến dưới 300 triệu hoặc gây thiệt hại cho chủ sở hữu nhãn hiệu từ 200 triệu đến dưới 500 triệu đồng thì bị phạt tiền hoặc có thể bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm.

Những trường hợp sau còn có thể bị phạt tiền từ 500 triệu đến 1 tỷ đồng hoặc bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

• Có tổ chức;
• Phạm tội từ 02 lần trở lên
• Thu lợi bất chính từ 300 triệu đồng trở lên;
• Hàng hóa vi phạm trị giá từ 500 triệu trở lên;
• Gây thiệt hại cho chủ sở hữu hàng hóa từ 500 triệu trở lên

Ngoài ra, các hành vi xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp ở mức độ nhẹ hơn có thể bị xử phạt vi phạm hành chính. Cụ thể, các hành vi vi phạm được quy định chi tiết tại Nghị định số  99/2013/NĐ-CP.

Cơ quan nào có thẩm quyền xử lý vi phạm quyền sở hữu công nghiệp?

Thẩm quyền áp dụng biện pháp hành chính của cơ quan xử lý vi phạm được quy định cụ thể như sau:

Cơ quan Thanh tra Khoa học và Công nghệ

Cơ quan này xử lý các vi phạm hành chính xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp. Cụ thể, những hành vi xảy ra trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, khai thác, quảng cáo, lưu thông hàng hóa thì sẽ thuộc thẩm quyền của cơ quan trên.

Cơ quan Thanh tra Thông tin và Truyền thông

Trong lĩnh vực truyền thông, các hành vi xâm phạm đến tên miền trang điện tử nhằm tạo lợi thế cạnh tranh không hợp pháp, sẽ bị Thanh tra Thông tin tuyền thông xử phạt hành chính.

Cơ quan Quản lý thị trường

Hoạt động buôn bán mà có các vi phạm về kiểu dáng công nghiệp, nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý hay tên thương mại, Cơ quan quản lý thị trường có thẩm quyền xử phạt hành chính.

Cơ quan Công an nhân dân

Công an nhân dân có quyền điều tra các vi phạm về sở hữu công nghiệp và các hành vi sản xuất, tàng trữ, vận chuyển các hàng hóa giả mạo nhãn hiệu, tem, nhãn, vật phẩm ... mà xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp các thương hiệu khác.

Cục Quản lý cạnh tranh

Có thẩm quyền xử phạt hành vi cạnh tranh không lành mạnh về sở hữu công nghiệp.

Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest:

1. Bài viết trong lĩnh vực pháp luật dân sự được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
2. Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý Vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
3. Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6198, E-mail: info@everest.org.vn